Bir Öğretim Yöntemi Olarak Kavram Haritaları

Kavram Haritalama tekniğinin özellikle yetişkin gruplara yönelik öğretim faaliyetlerinde yararlı olduğunu düşünüyorum. Daha önce okul aile birliği üyelerine Aile Birliği Yönetmeliğini anlatırken kavram haritalama tekniğinden yararlanmış, hem sıkıcı mevzuat metinlerini kolayca anlatmış hem de süreden tasarruf etmiştim. Katılımcı velilerden olumlu dönütler almıştım. Zira öğretmenlerimizin seminer çalışmalarında, zümre toplantılarında, hizmet içi eğitimlerde dersleri kolaylaştırıcı, görselleştirici ve keyifli kılması yönünden ‘kavram haritalarının’ tecrübe edilmesini tavsiye ediyorum.

Kavram haritaları işlevsel olarak; bilgiyi görselleştirir, somutlaştırır, ilişkilendirir, organize eder ve sınıflandırır. Kavram haritalarının en temel işlevi bilgiyi anlamlandırmasıdır.

Kavram haritalama tekniği, derslikte boş bir tahtayı kullanarak birçok bilgiyi, ilişkileri anlayarak öğrenme imkanı sunar. Kavram haritaları, öğreneceğiniz konuyu bütün ve parçalar halinde anlamanızı sağlar. Tümevarım yöntemiyle konu anlatılır, dersin sonunda tümdengelim yöntemiyle tekrar yaparak kazanımlar pekiştirilebilir.

Peki kavram haritaları nasıl olmalıdır?

Kavram haritaları, kavramlar arasındaki ilişkileri ve hiyerarşileri görsel olarak temsil etmek için kullanılan bir araçtır. Kavram haritaları, öğrenmenin ve düşünmenin bir aracı olarak kullanılır ve fikirleri organize etmek, hatırlamak ve anlamak için yardımcı olur.

Kavram haritaları, aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:

Basit ve anlaşılır olmalı: Kavram haritaları, mümkün olduğunca basit ve anlaşılır olmalıdır. Kavramlar arasındaki ilişkiler açıkça gösterilmeli ve okuyucuların kolayca anlayabileceği şekilde tasarlanmalıdır.

Anahtar kavramlar belirgin olmalı: Kavram haritası tasarımı sırasında, anahtar kavramlar belirgin bir şekilde gösterilmelidir. Anahtar kavramlar, diğer kavramların temelini oluşturur ve kavram haritasında önemli bir rol oynar.

Ağaç benzeri bir yapıda olmalı: Kavram haritaları, ağaç benzeri bir yapıda tasarlanmalıdır. Anahtar kavramlar, diğer kavramlarla ilişkili alt kavramlarla birlikte ağaç benzeri bir yapıda düzenlenmelidir.

Renk ve grafikler kullanılmalı: Kavram haritaları, okuyucuların dikkatini çekmek ve kavramlar arasındaki ilişkileri vurgulamak için renk ve grafikler gibi görsel araçlar kullanarak tasarlanabilir.

Uygun biçim ve boyutta olmalı: Kavram haritası, uygun bir biçim ve boyutta olmalıdır. Bu, kavramların net ve okunaklı bir şekilde görüntülenmesine yardımcı olur.

İlişkiler açıkça gösterilmeli: Kavram haritası, kavramlar arasındaki ilişkileri açıkça göstermelidir. Bu, okuyucuların kavramlar arasındaki ilişkileri daha iyi anlamalarına yardımcı olur.

Sonuç olarak, kavram haritaları, öğrenme ve düşünme aracı olarak kullanılan görsel bir araçtır. Kavram haritaları, basit ve anlaşılır olmalı, anahtar kavramlar belirgin olmalı, ağaç benzeri bir yapıda olmalı, renk ve grafikler kullanılmalı, uygun biçim ve boyutta olmalı ve ilişkiler açıkça gösterilmelidir.

Serdar GÜNDÜZ

Liyakat-Sen Genel Sekreteri